بازتاب اجتماعیات در شعر غنایی قرن ششم (برپایه اشعار سنایی، انوری، خاقانی و نظامی)

در قلمرو شعر، نوع غنایی، کهن‌ترین شکلی است که شاعر در آن خویشتن خویش را به تصویر می‌کشد و ضمن آن به بیان عواطف شخصی خود از زندگی و جهان می‌پردازد و شاعر ساختار ذهنش را در قالب یک اثر ادبی به جامعه عرضه می‌دارد. واقعیت‌های اجتماعی و فرهنگی متن جامعه به صورت بازتاب‌های عینی اما جزئی و پراکنده کمابیش در آثار ادبی یافت می‌شود. خوانش اجتماعیات در شعر بازخوانی شعر یک دوره یا اشعار یک شاعر، در جهت تحلیل دغدغه‌های اجتماعی آن دوره است. از آن جا که قرن ششم جریان‌های مختلف سیاسی، اجتماعی جامعه و ازجمله شاعر را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد، شعر بستر مناسبی برای ترسیم این دگرگونی‌ها می‌شود. نگارنده بر آن است تا با نگاهی مقایسه‌ای و به شیوه‌ی توصیفی-تحلیلی به بررسی مسائل اجتماعی این قرن در اشعار سنایی، انوری، خاقانی و نظامی بپردازد تا با شناخت طبقات، ارزش‌ها و جریان‌های این عهد به تصویری روشن از واقعیت‌ها و بینش‌های حاکم بر ذهن جامعه و شاعر دست یابد. نتیجه­ی پژوهش بیانگر آن است که مشکلات سیاسی و اجتماعی غالباً بنیاد اندیشه و جهت فکری و رفتاری مردم و شاعران را دستخوش تغییراتی کرده که مانع تکوین یک جهان­بینی مستحکم درآنان شده است.